Cuộc sống của người Tày thường gắn bó với thiên nhiên, do đó, nguồn lương thực, thực phẩm chính của người Tày là những sản phẩm thu được từ hoạt động sản xuất ở vùng có rừng, sông, suối, đồi núi bao quanh. Và hôm nay hãy cùng Topdacsan khám phá các món ăn đặc sản của người dân tộc Tày qua bài viết dưới đây nhé.
Thịt trâu khô – Đặc sản dân tộc Tày
Thịt trâu gác bếp là đặc sản thường thấy trong các bữa ăn của người dân tộc Tày, tỉnh Tuyên Quang. Thịt trâu khô không chỉ là món ngon mang đậm hương vị vùng cao, nét văn hóa miền sơn cước mà còn là món ăn quen thuộc của người dân nơi đây, món quà của du khách khi ghé thăm Tuyên Quang.
Thịt trâu gác bếp được nhiều du khác lựa chọn để làm quà, đó là miếng thịt trâu khô thơm lừng được tẩm ướp nhiều loại gia vị thiên nhiên. Thịt trâu vùng núi Tuyên Quang từ lâu đã nổi tiếng là ngon thịt, thơm, sạch, người ta nuôi trâu không chỉ để cày kéo mà còn dùng trong tế lễ, tết, đặc biệt là các sản phẩm từ sừng trâu, da trâu và không thể thiếu thịt trâu.
Mùi thịt trâu thơm ngon, đậm đà, đặc biệt là dậy mùi nếu dùng chung với rượu Ngô men lá Na Hang. Hương vị đặc trưng của món ăn này không lẫn vào đâu được đó là vị khói bếp than hòa quyện với mắc khén, lá rừng. Rất nhiều người thắc mắc tại sao thịt trâu đem gác bếp là đặc sản Tây Bắc mà vùng đồng bằng không làm thử. Câu trả lời là chỉ có trâu ở vùng Tây Bắc mởi được chăn thả tự nhiên, leo đèo, đồi nên thịt thường săn chắc, có vị đặc trưng và dai.
Chính vị cay cay, ngọt, đậm và lạ trên từng thớ thịt khiến thịt trâu khô thành đặc sản, ai ăn một lần sẽ khó quên. Có thể nói đây là món ăn rất nổi tiếng ở Tây Bắc, một sản phẩm mà khi nhắc đến đánh thức tất cả các cơ quan cảm giác.
Thịt trâu khô – Đặc sản dân tộc Tày
Cơm lam – Món ăn thơm ngon, hấp dẫn
Khi cái lạnh của tiết trời Đông tới đó là lúc báo hiệu cho một mùa xuân lại về, ai ai cũng nô nức đón mùa xuân mới, mùa của bao điều ước vọng. Ngoài sự chuẩn bị kỹ lưỡng cho mùa xuân đầm ấm đón tết cổ uyền của dân tộc thì ẩm thực cũng đặc biệt quan trọng nào là thịt Trâu khô, Bò khô, Lạc sườn, Xôi, bánh trưng… cùng với đó còn có món Cơm lam – là món ăn đặc sắc ưa thích của đồng bào dân tộc Tày. Đối với đồng bào Tày không chỉ ngày tết mà mùa cơm lam đã bắt đầu từ tháng 9, tháng 10 Âm lịch.
Cơm lam không chỉ là món ăn cổ truyền, mà còn là món ăn ưa thích gắn với văn hoá tộc người, với sự sống, và theo tín ngưỡng dân gian gắn với mỗi vòng đời của con người. Đây là món ăn đậm hương rừng, được chế biến rất công phu, thuận theo nguyên lý âm dương ngũ hành. Gạo được nấu trong ống tre (Mộc), với thứ nước trong chính ống tre hoặc từ nước suối nguồn (Thủy), bằng ngọn lửa nhỏ (Hỏa), trên mặt đất nơi núi rừng hoang dã (Thổ)…
Cơm lam – Món ăn thơm ngon, hấp dẫn
Xôi ngũ sắc – Món ăn không thể thiếu dịp lễ
Xôi ngũ sắc (còn gọi là cơm đen cơm đỏ) là món ăn quan trọng không thể thiếu của đồng bào dân tộc Tày trong dịp lễ, Tết. Xôi có 5 màu sắc chính là trắng, đỏ, xanh, tím, vàng. Món ăn thơm ngon, người lao động sáng tạo trong cách sử dụng nguyên liệu tự nhiên, có sẵn tại địa phương để tạo màu.
Màu trắng là màu tự nhiên của gạo, màu tím từ cây cơm đen, màu đỏ từ cây cơm đỏ, màu vàng từ nghệ, màu xanh làm từ cây cơm đen, một loại tro. Cơm đen, cơm đỏ là những loại cây rừng có lá hình bầu dục, màu xanh, thân tròn, Trên mặt lá cây cơm đen có hình bán nguyệt màu trắng. Người Tày hái hai loại cây này, rửa sạch, nấu chín, lọc lấy phần nước, ngâm với gạo để có được gạo màu tím, đỏ. Người dân lấy 2 – 3 củ nghệ tươi đem giã cho nhỏ mịn, lọc nước để ngâm gạo tạo thành màu vàng. Màu xanh lam có cách làm cầu kỳ hơn vì người Tày phải giã nhỏ cây cơm đen, trộn với tro cây vừng hoặc tro rơm nếp, sau đó lọc nước, ngâm với gạo để tạo màu xanh lam lạ mắt.
Xôi ngũ sắc – Món ăn không thể thiếu dịp lễ
Thịt lợn quay – Món ăn nổi tiếng ngon của người Tày
Món thịt lợn quay: là món ăn nổi tiếng của người Tày Văn Lãng (Lạng Sơn). Để làm món này, đồng bào thường chọn giống lợn ta xương nhỏ, thịt chắc và nạc nhiều, có trọng lượng từ 20 kg đến 30 kg. Lợn sẽ được quay chín bằng lửa đượm của than hoa, quay đều tay khoảng 3 tiếng cho chín đều. Khi lớp da ngoài khô, người ta lấy hỗn hợp mật ong pha giấm quết lên trên cho da lợn vàng rộm và giòn thơm…
Thịt lợn quay – Món ăn nổi tiếng ngon của người Tày
Khâu nhục – Hương vị đậm đà ngon “nhức nách”
Trong các ngày lễ, tết, tiệc cưới hỏi, tân gia, lễ mừng thọ, cầu an, thôi nôi…, mâm cỗ của đồng bào Tày, Nùng bao giờ cũng đủ các món luộc, kho, rán, xào, tần, hấp… làm từ thịt gà, thịt heo. Có thể thêm món này bớt món kia nhưng có một món không thể thiếu, đó là món khau nhục.
Món này làm bằng thịt ba chỉ heo xếp trên bát lùm lùm như quả đồi nên gọi là khau nhục (theo tiếng địa phương khau là đồi, nhục là thịt). Còn có tên gọi khác là nằm khau (nằm: chín nhừ, khau: đồi). Dù có nhiều cách giải thích khác nhau nhưng hiểu đơn giản đó là món thịt heo nấu nhừ.
Khi nếm thử sẽ thấy thịt ngầy ngậy, mềm nhừ. Khoai vừa bột vừa dẻo. Hai vị này quyện với nhau thật đậm đà. Lại thêm cái giòn lựt sựt của củ cải khô, thầu soi thái nhỏ, cái bùi bùi bở bở của hạt tương đen. Vừa thơm vừa ngậy, béo mà không mỡ, nhừ mà không nát. Gắp thêm miếng nữa, nhấp một chút rượu đưa cay, mâm cỗ càng thêm phần rôm rả.
Khâu nhục – Hương vị đậm đà ngon “nhức nách”
